Teminatlandırma
VİOP'da gerçekleştirilen işlemler için portföy bazında teminatlandırma yöntemi kullanılır. Portföy bazında teminat hesaplamasına esas teşkil edecek parametreler Takasbank tarafından belirlenir. Takasbank, portföy bazında teminatlandırma işlemlerinde Standard Portfolio Analysis of Risk (SPAN) algoritmasını kullanır.
SPAN algoritmasında, değişik fiyat ve volatilite değişim seviyelerine dayalı olarak oluşturulan senaryolar arasından maksimum risk göz önünde bulundurularak, teminat tutarı portföy bazında hesaplanmaktadır.
Aracı kurumumuz tarafından Viop işlem teminatları:
XU030 Endeks vadeli işlem sözleşmelerinde Takasbank Span parametrelerinin 1,5 katı, USDTRY vadeli işlem sözleşmelerinde Takasbank Span parametrelerinin 1,5 katı, Pay ve diğer vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde Takasbank Span parametrelerinin 5 katı olarak uygulanmaktadır.
23.11.2022 tarihinde Takasbank tarafından duyurulduğu üzere bu hesaplama döneminden itibaren yalnızca PSR değerleri oransal bir değer olarak açıklanacaktır.
Takasbank span risk parametrelerine ulaşmak için tıklayınız.
BISTECH Risk Parametre Tablosuna buradan ulaşabilirsiniz.
Bulunması Gereken Teminat: Portföy bazlı teminatlandırma yöntemi kapsamında her hesap özelinde “bulunması gereken teminat” hesaplanır. Bulunması gereken teminat, fiziki teslimat turarı ile başlangıç teminatı tutarının toplamına eşittir.
Gün Sonu Teminat Tamamlama Çağrısı: Türev Araç açık pozisyonlarına ilişkin olarak müşteriler, Kurumumuz nezdindeki hesaplarında, SPK Mevzuatı uyarınca bulundurması zorunlu olan sürdürme teminatının altında olmamak kaydıyla ve her halükarda Kurumumuz tarafından belirlenen oranlarda teminat bulundurmakla yükümlüdür. Hesapların güncelleştirilmesi neticesinde Türev Araçlarda değer kaybı veya diğer nedenlerle müşterinin mevcut teminatının sürdürme teminatının altına düşmesi durumunda, Kurumumuz müşteriye teminat tamamlama çağrısı yaparak teminat tutarını başlangıç teminatı seviyesine çıkarmasını talep eder.
Teminat tamamlama çağrısı ile güne başlandığında, bu yükümlülükten kurtulmak için para yatırmak yerine pozisyon kapatmak tercih edilecekse, mevcut pozisyon nedeniyle gün içi kar oluştuysa bu kar kullanılarak pozisyon arttırıcı işlem yapılmaması, öncelikle gereği kadar pozisyon azaltılarak bu yükümlülükten çıkmak gerekmektedir.
Teminat tamamlama yükümlülüğünün müşteri tarafından yerine getirilmesi gerekmekte olup ilgili yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda herhangi bir ihbara gerek kalmaksızın hesap temerrüde düşmüş sayılır. Temerrüt, Borsada gerçekleşen işlemler ve açık pozisyonlar nedeniyle Takasbank’a yatırılması gereken tutar ile diğer yükümlülüklerin süresi içinde yatırılmaması veya yerine getirilmemesi halidir.
Müşterinin teminat tamamlama çağrısına ilişkin yükümlülüklerini düzenlemede yer alan süre içerisinde yerine getirmemesi durumunda Kurumumuz, başka bir ihbara veya bildirime gerek olmaksızın müşterinin pozisyonlarının bir kısmını veya tamamını ters işlem ile tasfiye etme yetkisine sahiptir. Kurumumuz, yapacağı risk değerlendirmesi ile ve/veya operasyonel süreçlerin aksamamasını teminen önceden müşteri ile bilgisini paylaşmak suretiyle teminat tamamlama yükümlülüğünün yerine getirilmesine ilişkin ayrıca bir saat belirleyebilir. Her durumda, müşterinin hesabındaki teminat tamamlama yükümlülüğünün, müşteri adına Kurumumuz tarafından müşteri hesabının borçlandırılması suretiyle yerine getirildiği andan itibaren Kurumumuz, müşterinin pozisyonlarını kısmen veya tamamen kapatma yetkisine sahiptir. Müşteri, böyle bir durumda olası zararı ile ilgili olarak hiçbir şekilde zarar tazmin veya başkaca bir hak talebinde bulunamaz.
VİOP’da fiziki teslimata tabi sözleşmelerde, vade sonundaki günün seans bitiminde kapatılmayan pozisyonlar için teslimat yükümlülüğü bulunmaktadır. Fiziki veya nakit teslimat gerekliliğinin ortaya çıkmaması için ilgili kontratın vade sonunda VİOP seans kapanışına kadar müşterilerimizin pozisyonlarını kapatması gerekmektedir. Teslimat yükümlülüğünü yerine getiremeyecek durumda bulunan hesaplar için Kurumumuzca re’sen pozisyon kapatma işlemi gerçekleştirilecektir. Vade sonunda nakdi uzlaşmaya konu kontratların VİOP seans bitimine kadar kapatılmayan pozisyonları, Borsa tarafından muhasebesel olarak kapatılacaktır.